Traditionele Chinese artistieke motieven: De lucht en de hemel daarboven
Volgens legenden is China's traditionele cultuur een geschenk van de goden. Veel symbolen en motieven op oude Chinese kunstvoorwerpen beelden dan ook hemelse thema's uit, zoals goden, feeën en hemelse wezens. Deze eeuwenoude ontwerpen zijn doordrongen van het traditionele principe van harmonie tussen hemel en mens.
Tegenwoordig zijn juist deze motieven de inspiratiebron voor elementen van Shen Yun kostuums, architectonische ontwerpen in de decorstukken en meer. Op hun eigen ingenieuze manier zijn zij ook een medium voor het vertellen van het verhaal van China's 5.000 jaar oude beschaving.
Laten we eens kijken naar een aantal van deze thema's.
1. Wolken motief
Wolken, vooral verblijdende wolken, behoren tot de meest populaire thema's. Oorspronkelijk verwezen ze naar de zevenkleurige wolken uit de Chinese mythologie die de komst van onsterfelijken aankondigen en als hun vervoermiddel dienen (denk aan het magische tapijt). Volgens de legende beschermden deze prachtige wolken ook de keizer van China, van wie werd geloofd dat hij de Zoon van de Hemel was.
Na verloop van tijd werd "een verblijdende wolk" (祥雲, xiáng yún) een synoniem voor een teken van geluk. In poëzie en literatuur wordt veel naar deze wolken verwezen.
De ouden geloofden dat boven de wolken goddelijke rijken, godheden en hemelse feeën waren. Misschien is dat de reden waarom wolkenmotieven zo geliefd zijn - ze roepen een aangeboren gevoel van betovering met de hemel op en de raadselachtige wereld daarachter.
2. Motief van bliksem en wolken
Het bliksem- en wolkenmotief is een repeterend geometrisch motief. Er zijn veel variaties, maar in het algemeen bestaat het motief uit kubusvormige lijnen (die bliksemschichten voorstellen) en afgeronde lijnen (die wolken voorstellen).
Gedurende de hele Chinese geschiedenis leefde het grootste deel van de bevolking in dorpen en werkte men op de boerderij voor de kost. Wolken en bliksem kondigen regen aan, die de boeren een overvloedige oogst oplevert. Het motief van wolken en bliksem symboliseert dan ook eeuwige voorspoed.
3. Feniks motief
De feniks uit de Chinese mythologie is een goddelijke vogel uit de hemel. Hij wordt in het Chinees fèng huáng (鳳凰) genoemd, waarbij feng verwijst naar de mannelijke soort en huang naar de vrouwelijke.
Hoewel ze in het Engels "feniks" worden genoemd, zijn ze eigenlijk niet hetzelfde als het magische schepsel uit de westerse mythologie dat zichzelf in brand steekt en uit zijn eigen as herboren wordt.
Taoïstische werken zoals De Klassieken van Bergen en Zeeën en Het Boek van Zhuangzi beschrijven fenghuang in levendige details. Fenghuang zijn de voorvaderen van alle sterfelijke vogels. Deze edele vogels zitten uitsluitend op takken van de Chinese parasolboom en drinken alleen uit zoete bronnen. Ze verschijnen echter zelden in de mensenwereld en dat alleen in tijden van vrede en voorspoed.
Hun gelijkenis is aangetroffen op een groot aantal relikwieën uit de Shang-dynastie (1600-1046 v.C.E.). Een beroemd artefact is een jaden fenghuang die meer dan drieduizend jaar geleden als begrafenisobject werd gebruikt.
Kunst en ambachtswerk hebben sindsdien de fenghuang steeds mooier afgebeeld, onder meer in vlucht, neergestreken, in een zwerm en als een paar. Gekoppeld aan een draak vertegenwoordigt de fenghuang de keizerin.
4. Draken motief
Waarnemingen van draken zijn sinds de oudheid opgetekend in Chinese historische geschiedschrijving. Chinese schilderijen en beeldhouwwerken van draken door de eeuwen heen zijn grotendeels consistent en tonen prachtige dieren met horens als van een hert, schubben als van een karper, klauwen als van een adelaar en een lichaam als van een slang.
Traditioneel werden draken beschouwd als goddelijke wezens van het hoogste niveau, met het vermogen om door de lucht te zweven en wind en regen op te roepen. Een draak vertegenwoordigt de positieve energie van yang, macht en rijkdom en is het symbool van de keizer.
In kunstwerken en versieringen werden draken vaak versierd met juwelen en gecombineerd met fenghuang, wolken- en watermotieven.
"De draak heeft negen zonen en elke zoon is uniek," luidt een oud Chinees gezegde. Inderdaad, er zijn vele soorten draken. De panchi draak bijvoorbeeld, die voorkomt op bronzen voorwerpen uit de Lente en Herfst en de Oorlogsstaten (771-221 v. Chr.), is een opgerolde draak zonder hoorns en met een gekrulde staart. De kui draak daarentegen is een eenbenige draak met een enkele hoorn en een open mond.
Tijdens de Qing-dynastie (1644-1911 na Chr.) waren draken met vijf klauwen aan elke klauw en de imposante "staande draak" voorbehouden aan de keizer. Draken met drie en vier klauwen werden echter door de massa's gedragen en gebruikt, zowel door mannen als vrouwen. De "stijgende draak", die eeuwig in de lucht zweeft, wordt gebruikt om de glorieuze Negen Drakenzuilen te versieren. In de boeddhistische cultuur vormen draken één van de Acht Legioenen - goddelijke beschermers van de dharma.
Er zijn vele andere traditionele Chinese motieven die geïnspireerd zijn op hemelse sferen:
- Het swastika symbool staat voor Boeddha's grote compassie en deugdzaamheid.
- De magische hertachtige qilin is een teken van geluk.
- Het fangsheng motief verbeeldt het uitzonderlijke hoofddeksel gedragen door de onsterfelijke koningin-moeder van het Westen...
- De lijst is eindeloos.
De volgende keer dat u een Shen Yun voorstelling bijwoont, kijk dan of u enkele van de in dit artikel genoemde motieven kunt vinden. En kijk ook eens goed naar uw aandenken uit de Shen Yun shop!