Klassiek Chinees voor beginners (deel 2)

In het eerste blog over klassiek Chinees voor beginners bespraken we enkele van de meer technische aspecten van klassiek Chinees, zowel historisch als taalkundig. Er zijn zeker argumenten aan te voeren tegen klassiek Chinees wat betreft duidelijkheid - het is makkelijk verkeerd te interpreteren en moeilijk te ontcijferen zonder een sterke taalkundige basis en een flinke dosis historische kennis.

Maar ondanks deze uitdagingen heeft het klassiek Chinees in de praktijk duizenden jaren gediend als geschreven taal. En niet alleen in China, maar ook in andere Oost-Aziatische landen.

[Bijschrift: Een gedenkteken voor gevallen krijgers, geschreven in klassiek Chinees, gevonden in Kenroku-en, één van de "Drie Grote Tuinen van Japan.”]

Maar wat was de reden voor het wijdverbreide gebruik en de blijvende populariteit? Sommigen beweren dat het te danken was aan de enorme historische invloed van China op Zuidoost-Azië. Anderen zeggen dat het te danken was aan het efficiënte gebruik van de schrijfruimte, omdat voor het schrijven van documenten op bamboestroken houtsnijwerk nodig was. Zelfs toen papier beschikbaar kwam, stimuleerde de schaarste ervan het gebruik van een compactere schrijfstijl. Klassiek Chinees was gewoon de perfecte keuze voor de geleerde of ambtenaar die meer wilde zeggen met minder. En er was nog een bonus: in het klassiek Chinees is er geen interpunctie nodig bij het schrijven - komma's, vraagtekens en punten zijn allemaal impliciet, dus worden ze expliciet niet geschreven. Dat is erg handig, toch?

Hoewel het bovenstaande waar kan zijn, heb ik mijn eigen verklaring. China, met zijn tientallen etnische groepen en honderden gesproken dialecten, slaagde erin de geschreven taal zo te verenigen dat niet alleen sprekers van het Mandarijn en het Kantonees, maar ook sprekers van het Japans, het Koreaans en het Vietnamees elkaar konden schrijven en begrijpen zonder dat ze een enkele gemeenschappelijke uitspraak hadden. En zij konden dat doen tot aan het begin van de 20e eeuw.

Ter illustratie heb ik een kort artikel gekozen uit een klassieke Chinese tekst, geschreven door de dichter-filosoof Liu Yuxi (772-842 na Chr.) tijdens de Tang Dynastie. Het heet "Humble Dwelling Inscription" (陋室銘). Er staat:

山不在高，有仙則名。

De berg hoeft niet hoog te zijn; als er een heilige op woont, zal hij beroemd zijn.

 水不在深，有龍則靈。
De wateren hoeven niet diep te zijn; als er een draak woont, zullen ze magisch zijn.

 斯是陋室，惟吾德馨。
Een ruwe en eenvoudige woning zou dit zijn, ware het niet voor mijn deugden.

 苔痕上階綠，草色入廉青。
Mos groeit groen op de treden, het gras schijnt groen in de kamer.

 談笑有鴻儒，往來無白丁。
Grote geleerden praten en lachen binnen; geen ongeleerden passeren hier.

 可以調素琴，閱金經。
Men kan op de eenvoudige citer spelen, of de gouden geschriften bestuderen.

 無絲竹之亂耳，無案牘之勞形。
Er is geen chaotische muziek om het oor te vertroebelen, geen officieel document om moeilijkheden te veroorzaken.

 南陽諸葛廬，西蜀子雲亭。
Zoals de grashut van Zhuge Liang in Nanyang, het paviljoen van Ziyun in West Shu.

 孔子云：“何陋之有？”
Zoals Confucius zei, "Hoe kan men het saai noemen?”

Deze passage werd gecomponeerd nadat Liu van paleisambtenaar werd gedegradeerd tot een kleine dorpsambtenaar. Toen hij geconfronteerd werd met de uitdagingen van armoede en publieke vernedering, liet hij deze woorden in een stenen plaat buiten zijn hut uithouwen. De hele tekst bestaat uit slechts eenentachtig karakters, maar toch wordt er een levendig tafereel in geschetst, worden schurken vanwege hun arrogantie bespot en worden de morele waarden die hij koesterde overgebracht.

Ik denk graag dat het klassieke Chinees zo wijd verbreid is omdat het gewoon zo'n mooie taal is, een elegante en verfijnde taal, een taal die diepe betekenissen, complexe ideeën en emotionele intensiteit overbrengt. Het is een taal die erin slaagt zowel prachtig nederig als onmiskenbaar poëtisch te zijn.