Ontdek Chinese instrumenten: de uit de hemelen geplukte pipa

De naadloze vermenging van Chinese instrumenten met het Westerse orkest is een van de meest unieke kenmerken van de Shen Yun muziek. Maar wat zijn deze oude instrumenten die dit onderscheidend maar toch herkenbare geluid produceren? Laten we het eens bekijken.

***

Op het hoogtepunt van haar populariteit, zo’n dertienhonderd jaar geleden, was de pipa een steeds terugkomend insturment aan het hof van de Tang Dynastie. Inderdaad heerste de pipa gedurende duizenden jaren als “koning” van de Chinese instrumenten. De Chinese luit vergaarde zijn koninklijke titel door zijn brede verzameling aan speeltechnieken, expressieve diepte en dominantie in zowel de volksmuziek als in legendes.

Oude muurschilderingen in de Dunhuang grotten langs de Zijderoute beelden dit instrument uit in de handen van hemelse maagden. De hemelse muziek die van het tokkelen van hun delicate vingers komt, daalt neer naar de aarde als dwarrelende bloemen.

De constructie van de pipa belichaamt oude Chinese overtuigingen over het universum en de natuurlijke wereld. Zijn halve peervorm meet (volgens traditionele Chinese metriek) drie voet en vijf inches. Deze vertegenwoordigen de Drie Rijken – Hemel, Aarde en de mensheid en de Vijf Elementen – metaal, hout, water, vuur en aarde. De vier snaren van de pipa vertegenwoordigen de vier seizoenen.

Zijn onomatopoëtische naam is afgeleid van zijn twee meest elementaire technieken – “pi” (琵) strijk naar buiten en "pá" (琶) " tokkel inwaarts. In feite worden er nog tientallen andere technieken regelmatig toegepast, wat het een van de moeilijkste instrumenten uit de oudheid maakt.

Enkele van deze technieken – glissando, vibrato, pizzicato en portamento, om enkele te noemen – zijn ook bekend bij Westerse strijkinstrumenten. Men kan ook drummen op het houten lichaam van de pipa en de snaren kunnen verdraaid worden wat een cymbaal-achtig geluid geeft. Met dit bereik aan expressie, kan de pipa een veelvoud aan muzikale aura’s creëren – van betoverende melodieën tot spannende strijdverhalen.

Bai Juyi, dichter uit de negende eeuw, looft haar betoverende kwaliteiten in zijn “Lied van de pipa”:

Zijn gedurfde akkoorden donderen als een heftige storm,

Zijn fijne snaren neuriën als gefluister zo sussend,

Luide tonen en zachte, vermengen zich en springen rond,

Als parels groot en klein, vallend op een jaden schaal.

琵琶行

大絃嘈嘈如急雨
小絃切切如私語
嘈嘈切切錯雜彈
大珠小珠落玉盤